Maarten van Rossem verovert Den Haag

“Gelre! Gelre! Aanvallen!” Wie de tv-serie Floris kent, ziet het weer voor zich. De Gelderse maarschalk Van Rossem valt ridder Floris van Rosemondt aan, die samen met heer Wolter terugschreeuwt: “Oldenstein! Oldenstein!”

Floris heeft nooit bestaan, maar Van Rossem zeker wel. Hij streed voor de vrijheid en onafhankelijkheid van het hertogdom Gelre en bouwde zijn zogenoemde stadskasteel in Zaltbommel: het Maarten van Rossemhuis. Nu vind je daar veel verhalen over Gelre en de heer Van Rossem. Beroemd is bijvoorbeeld zijn verovering van Den Haag.

Het is vrijdag 15 maart 1527. Als laatste ‘provincie’ in de Nederlanden verdedigt Gelre zijn onafhankelijkheid tegen de Habsburgers. De Habsburgse keizer Karel V wil centraal gezag over al die kleine graafschappen en hertogdommen in de Nederlanden. De hertog van Gelre benoemt daarom Maarten van Rossem tot maarschalk. Van Rossem gaat strijden voor de onafhankelijkheid. En dat doet-ie goed. Zijn vijanden schilderen hem weliswaar af als ploert en plunderaar, maar de beste man doet gewoon zijn werk. Net als andere strijders in die tijd. Ze plunderen erop los om de strijd mee te financieren. Wat denk je dat een leger huurlingen kost?

Kort na zijn aanstelling trekt Van Rossem met 2.000 man naar Den Haag. Hij heeft zojuist Utrecht bezet, maar hij wil zijn mannen daar niet laten plunderen. De Utrechters zijn immers op de hand van Gelre. “Mannen, we gaan de hoofdstad van de vijand aanvallen. Het pakhuis van Hollandse schatten. Daar vinden jullie goud en zilver in overvloed en kunnen jullie je rijk roven. We voeren Oostenrijkse vaandels, zodat ze ons niet verwachten.”

Tegen middernacht rijdt Van Rossem Den Haag binnen, de stad zonder gracht en muren. Drie dagen lang roven de Gelderse soldaten de huizen leeg, maar … dat doen ze zonder moord en doodslag. Dat had Van Rossem immers bevolen. Allang blij dat er geen slachtoffers zijn gevallen, kopen de bestuurders van Den Haag de strijd af. Voor 28.000 gulden verdwijnen de soldaten. En zo trekt Van Rossem voort. Hij neemt veel steden in en wint veel veldslagen. Maar de slag om Antwerpen in juli 1542 niet. Was dat wel gebeurd, dan had de kaart van Nederland er nu waarschijnlijk heel anders uitgezien.